Wymarłe podgatunki wilka szarego :
* Karłowaty wilk japoński
*Wilk Ezo
*Wilk Trzcinowy
 

 
 
                                                                                                                                                                                       

Wilk szary ( Europejski)

Wilk szary (Canis lupus lupus) - ssak z rodziny psowatych, rzędu drapieżnych.
W powszechnym użyciu mianem wilk określa się najczęściej wilka szarego, największego przedstawiciela rodziny, blisko spokrewnionego z psem domowym.
Pierwsze szczątki wilcze znaleziono dopiero w pokładach późno-plejstoceńskich z okresu czwartego zlodowacenia, a więc około 20 tys. lat p.n.e. Tak więc wilk jest gatunkiem stosunkowo młodym.
Wilk zamieszkuje lasy, równiny, tereny bagienne oraz góry. Potrzebuje, jako gatunek o skłonnościach terytorialnych, dużych przestrzeni. Jest wytrwałym wędrowcem, potrafi w ciągu dnia pokonać dystans kilkudziesięciu kilometrów. Stada wilków liczą do 20 osobników, mają ściśle określoną hierarchię oraz rozwinięty system komunikowania się przy pomocy mowy ciała, odgłosów oraz przy użyciu substancji chemicznych – feromonów i własnych odchodów (znakowanie). Żywią się drobnymi zwierzętami, a jeśli stado jest duże, wspólnie polują także na większe ssaki. Przy braku pożywienia zdarza im się atakować zwierzęta hodowlane.
Dawniej były szeroko rozprzestrzenione. Ekspansja człowieka wpłynęła na ograniczenie ich populacji. Zakorzeniony w kulturze strach przed wilkami powodował ich trzebienie, częstokroć nieuzasadnione. Obecnie w większości państw objęto je ochroną gatunkową. Podejmuje się próby reintrodukcji tego gatunku, na najszerszą skalę w USA, ale także w Europie.
Wilk od początku był i jest nadal obecny w ludzkiej kulturze. Na ogół w kontekście negatywnym, jako drapieżca, zabójca lub wcielone zło. Z drugiej strony, podziwiana jest wilcza niezależność, siła i wytrwałość. Ostatnio, na skutek wzrostu świadomości ekologicznej, postrzeganie wilka ulega stopniowej poprawie, miejsce strachu zaczyna zajmować zrozumienie jego roli w ekosystemie.

Opis gatunku

Samce wilków (basiory) są większe od samic (wadery) o ok. 20-25%. Dorosły wilk osiąga długość całkowitą (od nosa do końca ogona) do ok. 200 cm.
Średnia długość ogona (30-50 cm) to ok. 1/3 długości ciała zwierzęcia. Na grzbietowej części ogona (8-10 cm od jego nasady) znajduje się niebiesko-czarny gruczoł nadogonowy, tak zwany fiołkowy, którego znaczenie nie jest jeszcze do końca wyjaśnione.
Wielkość:

• Wysokość: samiec 70-85 cm, samica 60-75 cm niekiedy do 90 cm
• Długość ciała: samiec 97-124 cm, samica 100-120 cm niekiedy do 150 cm
• Długość ogona: 30-50 cm
• Waga: samiec 45-60 kg, samica 30-50 kg niekiedy do 80 kg

Długość wilczego tropu wynosi 10-13,7 cm, przy szerokości 8-9 cm. Przednie nogi są wbite w stosunkowo wysoką i wąską klatkę piersiową. Łokcie skierowane są do wewnątrz, a stopy na zewnątrz, co daje możliwość stawiania nóg leżących po tej samej stronie ciała w jednej linii. Wymiary tylnej łapy są o 1-2 cm mniejsze.
Pokrywa włosowa składa się z dwóch rodzajów włosów: długich i sztywnych włosów prowadzących, zapewniających odprowadzenie wody oraz podszerstka zapewniającego izolację termiczną. Pasmo długich włosów, osiągające nawet 17 cm, przebiegające od karku po barki, tworzy tzw. "grzywę", którą wilk stroszy, chcąc okazać swą złość lub w momencie pobudzenia. Wilki posiadają włosy o różnej barwie - od prawie czarnych poprzez szare, brązowe aż do białych.
Dorosły wilk ma 42 zęby, których długość dochodzi do 27 mm (całkowita długość kłów dochodzi nawet do 57 mm). Układ zębów to 3-1-4-2 x 2 w szczęce górnej i 3-1-4-3 x 2 w szczęce dolnej. Młody wilk ma 28 zębów mlecznych w układzie 3-1-3 x 2 w obu szczękach. Nacisk szczęki dorosłego wilka może wynosić do 15 kg/cm². Po ukończeniu 10 roku życia następuje powolne ścieranie się kłów i pojawiają się trudności w pobieraniu pokarmu, co w połączeniu z uszkodzeniami nabytymi w walkach może po pewnym czasie prowadzić do śmierci głodowej zwierzęcia.
Przełyk ma bardzo rozciągliwe ściany, co pozwala na połykanie nawet dużych kawałków mięsa, żołądek o pojemności około 9 litrów jest bardzo duży w stosunku do rozmiarów ciała zwierzęcia.
Długość życia to w warunkach naturalnych od 8 do 16 lat, w niewoli do 20 lat. Wilki uzyskują płodność zwykle w 2-3 roku życia (chociaż znane są wypadki wcześniejszego pojawienia się cieczki - nawet w 1 miesiącu życia) i długo mogą pozostawać płodne (do 10 roku życia, a nawet później w przypadku samców). Ruja występuje raz do roku, zwykle pod koniec zimy (luty, marzec). Rozmnaża się zwykle tylko para dominująca (para alfa). Ciąża trwa 60-65 dni. W jednym miocie zwykle rodzi się od 4 do 6 wilków, ale zdarzają się mioty liczące do 12 młodych. Młode rodzą się ślepe i wymagają utrzymywania stałej temperatury otoczenia. Wilki otwierają oczy po 12-15 dniach. W pierwszym okresie życia matka karmi je własnym mlekiem, nie opuszczając w tym czasie legowiska. Zaopatrzeniem rodziny w pokarm zajmuje się samiec. Później młode karmione są przez całe stado wstępnie przeżutym i nadtrawionym pokarmem. W ciągu kilku pierwszych miesięcy następuje najszybszy rozwój masy ciała. Młode zaczynają polować z rodzicami po zmianie uzębienia. Śmiertelność podczas pierwszego roku życia wynosi od 50 do 85%.
Wilk jest wytrawnym wędrowcem. Może przebyć 40 – 70 km (średnio 20 km) dziennie, ale znane są wypadki, gdy zwierzę w ciągu doby przebyło 200 km. Przez krótki czas (do 5 minut) może utrzymać prędkość do 85 km/h, choć zwykle porusza się z prędkością ok. 8 km/h.
Poruszają się stępem, kłusem i galopem. Wataha idąca truchtem (chód pośredni między stępem a kłusem), pozostawia z reguły jeden ślad, gdyż poszczególne osobniki stąpają trop w trop (tzw. sznurowanie).
Aktywność wilków zależy od wielu czynników (baza pokarmowa, antropopresja, cykl świetlny, pora roku, temperatura), lecz zwykle wzmaga się w okresie porannym i wieczornym.

Środowisko i zachowanie

Wilk występuje w lasach, na równinach, pustyniach, w terenach górskich i bagiennych. Jest gatunkiem terytorialnym. Wyznacza rewir, do którego nie dopuszcza osobników nie należących do watahy. W głębi rewiru, w miejscu najbardziej niedostępnym, urządza legowisko. Jest drapieżnikiem i do swojego życia potrzebuje średnio ok. 1,3 kg mięsa (wraz z kośćmi i skórą) dziennie. W naturze żywi się drobnymi zwierzętami (gryzonie, zające, ptaki, bezkręgowce), ale także - o ile warunki i liczebność stada na to pozwala - dużymi zwierzętami kopytnymi takimi jak sarny, jelenie i łosie. W normalnych warunkach duży wilk z ras północnych może zjeść jednorazowo do 6,4 kg, jednak jest to zwykle związane z wcześniejszą, kilkudniową głodówką. Uzupełnieniem jego diety są owoce i runo leśne. Ich system pokarmowy jest dopasowany do diety mięsnej i różni się od tego, który mają psy domowe (nieco krótszy przewód pokarmowy, wyższa kwasowość, wyższa efektywność trawienia).
Główne składniki diety zależą od bazy pokarmowej. Wilki dość elastycznie dostosowują się do dostępnych pokarmów, jednak ich wymogi energetyczne wymuszają polowanie na duże ssaki; chociaż np. zdrowe żubry czy bizony nie są zagrożone. Także w przypadku innych zwierząt (np. łosie czy jelenie), zdrowe zwierzęta zostają zabite czy też poważnie ranne tylko w wypadku co 20. ataku wilków. Pozostałe ataki kończą się rezygnacją lub wręcz odniesieniem ran przez wilka. Wilk jako drapieżnik prowadzi więc selekcję i usuwa z populacji głównie osobniki chore, słabe albo mało doświadczone, nie chronione przez grupę osobników starszych.

Zachowania stadne

Stado wilków (wataha) składa się z od kilku do 20 osobników. Dowodzi nim najsilniejsza para (tzw. para alfa - basior i wadera), która jako jedyna ma prawo się rozmnażać. Resztę watahy tworzą zwykle osobniki z nimi spokrewnione. Każdy wilk w stadzie ma ściśle określone miejsce, wyznaczające m.in. kolejność jedzenia zdobyczy. Zależności te podkreślane są przez rozbudowany system gestów dominacji (m.in. podniesiony ogon i uszy) i poddaństwa (np. skulony ogon, kładzenie się na grzbiecie). Poza hierarchią znajdują się młode, którymi opiekuje się cała wataha. Młode samce po osiągnięciu dojrzałości czasem są przepędzane przez parę alfa, by nie zagrażały ich dominacji.

Wilk Grzywiasty

Wilk grzywiasty (Chrysocyon brachyurus) - gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych i jej największy przedstawiciel w Ameryce Południowej.Zamieszkuje południową Brazylię (gdzie nazywany jest lobo-guará), Paragwaj i Boliwię.Przypomina nieco lisa, ale ma bardzo długie kończyny. Kończyny przednie są krótsze od tylnych. Sierść dość długa, miękka, ruda, po bokach czarny, krótka na nogach; na grzbiecie sierść czarna, nastroszona; ogon puszysty, może być biały lub czarny; podbrzusze białe. Na szyi i karku sztywna, odstająca grzywa długości ok. 13 cm. Wnętrze małżowiny ucha porośnięte białym włosem.

Wielkość

Wysokość w kłębie: 75-90 cm
Długość ciała bez ogona: ok. 130 cm
Długość ogona: ok. 30 cm
Masa ciała: 20-25 kg

Rozród

Dojrzałość płciowa w 1 roku życia, ale rozród dopiero w następnym; okres rui trwa 3-5 dni, ciąża trwa 62-66 dni; po tym okresie rodzi się 1-5 szczeniąt, każde o masie ok. 300g.

Pożywienie

Poluje na gryzonie, króliki i ptaki. Duży procent jego diety stanowią owoce; niezbędnym roślinnym składnikiem jego jadłospisu jest tzw. wilcze jabłko, czyli lobeira (nazwa miejscowa) - Solanum lycocarpum z rodziny psiankowatych, bez którego zwierzę to choruje na nicieniowe zapalenie nerek. Wilk grzywiasty jest głównym czynnikiem rozprzestrzeniającym nasiona tej rośliny.

Długość życia

W niewoli dożywa 12-15 lat.

Wilk Himalajski

Wilk himalajski (Canis himalayaensis) - ssak drapieżny z rodziny psowatych, rzędu drapieżnych. Ten pierwotny, mały wilk tworzy niewielką populację na terenie północnych Indii w Himalajach, na obszarze Dżammu i Kaszmiru, Himachal Pradesh oraz we wschodnim Nepalu. Wilk ten należy do osobnej linii wilków tworzących nowy gatunek, która powstała na terenie Indii przybywając tam około 800 tys. lat temu podczas migracji przodków wilków. Obecnie na wolności żyje 320, a w indyjskich ogrodach zoologicznych 21 osobników tego gatunku. Ciągle nie wpisany do czerwonej księgi IUCN.

Wilk Indyjski

Wilk indyjski (Canis indica) – ssak łożyskowy z rodziny psowatych, rzędu drapieżnych. Do niedawna uważany za podgatunek wilka szarego, występuje na pustynnych i półpustynnych obszarach Indii. Niewielki, szczupły o czerwonawej, płowej lub płowożółtej sierści i długich uszach.
Ostatnie badania genetyczne mtDNA dowodzą, że wilk indyjski reprezentuje odrębny gatunek, który najprawdopodobniej wywodzi się od wilka himalajskiego. Ich linie ewolucyjne rozeszły się prawdopodobnie około 400 tys. lat temu podczas izolacji na stepowych częściach płw. Dekan. (Genome Biology, 2003; T.Pietrzak, 2007). Zagrożony z powodu mieszania się ze zdziczałymi psami, utratą siedlisk i polowaniami. Populacja liczy około 2-3 tys. osobników.

Wilk Rudy

Wilk rudy, wilk czerwony (Canis rufus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae), uznawany przez niektórych systematyków za podgatunek wilka. Według aktualnych badań naukowych, wilk czerwony jest siostrzanym gatunkiem kojota, który ewoluował na zachodzie. Choć niektórzy uważają go za hybrydę wilka i kojota[potrzebne źródło]. Wilk czerwony wyewoluował w izolacji we wschodniej części Ameryki Północnej. Psowate te występowały aż do południowych rejonów wschodniej Kanady. Wschodnie wilki (Canis lycaon) to obecnie jedyne wilki z pierwotnego gatunku (Canis rufus/lycaon), które przetrwały na swobodzie do dzisiaj.

Od około 20 lat wilk czerwony uznany jest za gatunek wymarły na wolności. Kiedyś zamieszkiwał południowe Stany Zjednoczone (Pensylwania, Floryda i Teksas), ale ustawiczne polowania jak również niszczenie ich legowisk spowodowały prawie kompletny zanik tego gatunku. Reintrodukowany przez United States Fish and Wildlife Service w Karolinie Północnej i w Great Smoky Mountains. Obecna populacja szacowana jest na ponad 200 osobników.

Długość ciała 140–165 cm, wysokość w kłębie 38–40 cm, ciężar 18-36 kg. Żywią się gryzoniami.

Wilk Kaspijski

Wilk kaspijski (Canis lupus cubanensis) – endemiczny podgatunek wilka, krytycznie zagrożony, zamieszkuje tereny na południowo-wschodnich obszarach Rosji pomiędzy Jeziorem Kaspijskim a Morzem Czarnym. Występuje w górskich, gęstych lasach strefy klimatu umiarkowanego i nizinach przybrzeżnych, buczynach, dąbrowach i lasach grabowych. Zamieszkuje także górskie stepy z karłowatymi krzewami. Nieco mniejszy od wilka euroazjatyckiego Canis lupus lupus, o większej głowie. Poluje m.in na sarny i jelenie szlachetne.

Wilk Arabski

Wilk arabski (Canis lupus arabs) – podgatunek wilka szarego, mniejszy od podgatunków europejskich i amerykańskich.
Ubarwienie beżowo-szare. Występuje na obrzeżach Półwyspu Arabskiego. Posiada duże uszy, żółte oczy, żyje najczęściej w niewielkich grupach rodzinnych. Waży ok. 25 kg. Ostatnio niektórzy badacze na podstawie skamielin i badań genetycznych wahają się co do jego klasyfikacji taksonomicznej.

Wilk Rosyjski

Wilk rosyjski (Canis lupus communis) – największy podgatunek wilka szarego. Stabilna populacja, zamieszkuje środkową Rosję.

Wilk Egipski

Wilk egipski (Canis lupus lupaster) – krytycznie zagrożony podgatunek wilka występujący w północnym Egipcie, północno-wschodniej Libii i w środkowej Etiopii^[1]. Proporcjonalnie największe uszy i najdłuższe nogi spośród wszystkich wilków. Najmniejszy z podgatunków, waży ok. 10–15 kg. Czasami klasyfikowany jako szakal złocisty. Systematyka jest kontrowersyjna i do rozstrzygnięcia konieczne są badania.

Wilk Południowoazjatycki

Wilk południowoazjatycki (Canis lupus pallipes) – jeden z najmniejszych wilków, prowadzi półpustynny tryb życia, spotykany od Izraela i Płw. Arabskiego do Pakistanu. Ma krótką, gęstą szarobrązowawą sierść z domieszką ciemniejszych włosów na pysku i wzdłuż grzbietu. Dość duże uszy. Blisko spokrewniony z wilkiem arabskim. Zagrożony z powodu mieszania się ze zdziczałymi psami, stratą siedlisk i polowaniami. Być może jeden z przodków psa domowego.

Wilk Italijski

Wilk italijski (Canis lupus italicus) – podgatunek wilka, zamieszkuje Apeniny we Włoszech oraz Szwajcarii, średniej wielkości, zagrożony, objęty ochroną.

Wilk Syberyjski

Wilk syberyjski (Canis lupus albus) – podgatunek wilka, drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae), występującego w północnej Azji i północnej Skandynawii.

Wilk Tybetański

Wilk tybetański (Canis lupus laniger) – wilk o długim ciemnoszarawym lub czerwonawoszarym włosie, przodek jednej z linii ras psa domowego – molosów (np. bernardyna, mastiffa tybetańskiego). Zamieszkuje Tybet, północne Indie, Bhutan, Nepal, wschodnie Chiny, Mandżurię i Mongolię oraz południowo-zachodnią Rosję. Przez Nowaka (1995) zaliczony do podgatunku Canis lupus lupus. Badania czaszki potwierdziły to sklasyfikowanie. Obecnie wilk tybetański jest kolejnym geograficznym przedstawicielem podgatunku wilka euroazjatyckiego.

Wilk Eurazjatycki

Wilk eurazjatycki (Canis lupus lupus) – podgatunek typowy wilka szarego, średniej wielkości, waga ok. 60 kg. Poluje na jelenie, sarny, dziki. Sierść szara, ciemnoszara lub szaropłowa. Najszerzej rozpowszechniony podgatunek wilka. Niegdyś szeroko na obszarze całej Europy jednak zaciekłe polowania trwające kilka wieków spowodowały, że na wielu obszarach wyginął. Obecnie w Europie najwięcej tych wilków żyje na Ukrainie, w Polsce, Rumunii, Estonii, Białorusi, zaś największa populacja żyje na dużym obszarze zachodniej Rosji. Zamieszkuje Europę północną, środkową i wschodnią (niewielkie populacje w krajach Europy zachodniej i południowej), oraz duży obszar Azji zachodniej i środkowej. W ramach eurazjatyckiego wilka szarego oprócz formy typowej wyróżnia się inne formy (rasy) geograficzne zamieszkujące Europę i Azję:

• wilk węgierski (C. l. l. minor) – ten europejski wilk zamieszkiwał Węgry i wschodnią Austrię, wymarł na początku XX wieku.
• wilk hiszpański (C. l. l. deitanus) – wymarła forma geograficzna, zamieszkiwał pewne obszary Hiszpanii, jedna z form geograficznych wilka europejskiego.
• wilk iberyjski (C. l. l. signatus) – maść czerwonawa, wcześniej uznawany za osobny podgatunek, obecnie jako rasa geograficzna wilka europejskiego. Zagrożony, zamieszkuje północną Hiszpanię.
• wilk stepowy (C. l. l. campestris) – niewielka rasa wilka europejskiego, zamieszkuje stepy i pustynie środkowej Azji, gęsta, krótka sierść o szarej karnacji z odcieniem ochry.
•  
  
  
  
  

Wilk Meksykański

Wilk meksykański (Canis lupus baileyi) – podgatunek wilka szarego. Występuje w Ameryce Środkowej, krytycznie zagrożony, w 1990 reintrodukowany na południe Ameryki Północnej i do Meksyku, gdzie wyginął na wolności. Najmniejszy z amerykańskich wilków, waży ok. 30–55 kg. Barwa sierści zmienna, od czerwonawej po szarą, z czarną kryzą wzdłuż grzbietu i z dłuższymi włosami na karku. Dieta urozmaicona, od królików, poprzez gryzonie, muflony, aż do jeleniowatych.
Wytworzył dwie wymarłe już formy populacyjne:

• wilk teksaski (C. l. b. monstrabilis ) – wymarła forma wilka meksykańskiego, zamieszkiwał Teksas i północne części Meksyku.

• wilk z gór Mongollon (C. l. b. mogollonensis) – wymarła forma geograficzna wilk meksykańskiego. Zwierzę zamieszkiwało centralną Arizonę i Nowy Meksyk. Ciemna, brązowawa sierść z białym miejscami.

•  

Wilk Wschodni

Wilk wschodni (Canis lupus lycaon) – podgatunek wilka, średniej wielkości, smukły, o długich nogach i szerokich uszach, barwa sierści najczęściej blado-szara czasami z domieszką czerwonawą oraz z ciemnym nalotem na grzbiecie. Dawniej najszerzej rozpowszechniony podgatunek w tej części świata, obecnie coraz rzadszy. Pierwszy opisany z wilków na terenie Ameryki północnej. Zamieszkuje południowo-wschodnie tereny Kanady i północno-wschodnie USA (oprócz Minnesoty). Ostatnio poprzez podobną nazwę często mylony z podgatunkiem wilka czerwonego, czerwonym wilkiem wschodniokanadyjskim – (Canis rufus lycaon).

Wilk leśny

Wilk leśny (Canis lupus nubilus) – średniej wielkości podgatunek wilka, zamieszkuje południowe części Gór Skalistych, północno-zachodnie części Stanów Zjednoczonych i południowo-zachodnią, wschodnią i północno-wschodnią Kanadę oraz południowo-wschodnią Alaskę. Podgatunek o różnorodnym kolorycie, od barwy szarej, ciemnoszarej, żółto-szarej do czerwonawej. Rozpowszechniony na dużym obszarze w niektórych miejscach zagrożony, legalne polowania dozwolone na terenie Kanady. Wytworzył wiele form geograficznych różniących się umaszczeniem:

• wilk amerykański (C. l. n. nubilus) – przedstawiciel typowy tego podgatunku. Zamieszkuje Saskatchewan i Manitobę oraz północno-wschodnie tereny USA (patrz wyżej).
• wilk z Vancouver (C. l. n. crassodon) – zamieszkuje wyspę Vancouver, średniej wielkości, koloryt sierści z odcieniami szarego aż do czarnosiwego.
• wilk z gór Cascade (C. l. n. fuscus) – zamieszkuje góry Cascade na obszarze Kanady i północnych części USA, zwany również wilkiem brązowym z powodu swego brunatno-szarego ubarwienia. Średniej wielkości, waga ok. 40–50 kg.
• wilk nowofundlandzki (C. l. n. youngi) – wymarła forma wilka amerykańskiego, zamieszkiwał Nową Fundlandię i Labrador, średniej wielkości i o prawie białej sierści.
• wilk labradorski (C. l. n. labradorius) – różne warianty sierści od czarnej do prawie białej, średniej wielkości. Zamieszkuje płw. Labrador.
• wilk z południowych gór skalistych (C. l. n. youngi) – wymarły, zamieszkiwał amerykańskie stany Nevadę, Utah i Kolorado. Było o zwierzę średniej wielkości o jasnej sierści.
• wilk z północnych gór skalistych (C. l. n. irremotus) – wilk o jasnej sierści, występowanie półocne Góry Skaliste do Alberty, prawdopodobnie na większości terenach wymarły.
• wilk z zatoki Hudsona (C. l. n. hudsonicus ) – średniej wielkości, zimą ubawienie białe, wiosną szarawe, czasem nazywany "amerykańskim wilkiem tundrowym". Żyje na zachód i północ od Zatoki Hudsona, n a obszarze Terytoriów Północno-Zachodnich oraz prawdopodobnie północnej Manitoby. Często podąża za stadami karibu.
• wilk z Archipelagu Aleksandra (C. l. n. ligoni ) – zamieszkuje Archipelag Aleksandra, jeden z najmniejszych amerykańskich wilków, o krótkiej i ciemnej sierści.

Od 1926 był uważany za podgatunek wymarły w Stanach Zjednoczonych, ale przeprowadzone badania wykazały, że wilki żyjące w stanach Minnesota, Wisconsin i Michigan to Canis lupus nubilus.^[2]

Wilk mackenzie, wilk kanadyjski (Canis lupus occidentalis) – podgatunek wilka występuje w Kanadzie na obszarze Terytoriów Północno-Zachodnich, Jukonu, Kolumbii Brytyjskiej, Alberty i Saskatchewan oraz na Alasce. Prawdopodobnie największy podgatunek wilka szarego (waga do 80 kg, rekord 105 kg)^{[potrzebne źródło]}, wytworzył wiele form wielkościowych na obszarze zachodniej Kanady i Alaski. Barwa sierści zmienna, najczęściej kremowa, szara aż do czarnej z ciemniejszym nalotem na grzbiecie. Reintrodukowany do Yellowstone i Idaho w 1995 roku. Legalne polowania na terenie Alaski i części Kanady.
W ramach wilka mackenzie wyróżnia się (formy geograficzne):

• dużego wilka mackenzie (C. l. o. occidentalis) – forma typowa, zamieszkuje dolinę wzdłuż rzeki Mackenzie na obszarze Terytoriów Północno-Zachodnich, Jukonu i Alberty. Największa z form geograficznych wilka mackenzie (patrz. wyżej).
• wilka północnokanadyjskiego (C. l. o. mackenzie) – średniej wielkości, barwa sierści od czarnej do białawej. Występuje wzdłuż arktycznego wybrzeża Kanady (wschodnie obszary Terytoriów Północno-zachodnich, na wschód od rzeki Mackenzie oraz na południe od Wielkiego Jeziora Niedźwiedziego).
• wilka alaskańskiego (C. l. o. pambasileus) – jeden z większych wilków, występuje na terenie całej Alaski, prócz arktycznego wybrzeża. Ubarwienie zmienne od szarawego po czarne.
• wilka brytyjsko-kolumbijskiego (C. l. o. columbianus) – jeden z największych form wilka, blisko spokrewniony z innymi wilkami mackenzie. Zamieszkuje obszary leśne w stanie Kolumbia Brytyjska. Maść szara po czarną, ciemniejsze osobniki są zawsze większe. Średnia waga około 60–70 kg.
• wilka tundrowego (C. l. o. tundrarum) – zamieszkuje tundrę na terenie Alaski, duży, maść kremowo-biała z odcieniem szarości. 
• Zdjęcia wilka kanadyjskiego:
  
  
  
  
  

Wilk Polarny

Na początek zacznijmy od wilka polarnego.Wilk polarny,Arktyczny (Canis lupus arctos) – jeden z największych podgatunków wilka. Charakteryzuje się grubą, białą sierścią i to jest jego główna cecha wyróżniająca.W ramach wilka arktycznego oprócz formy typowej wyróżnia się jeszcze:
*  wilka Banksa (C. l. a. bernardi) - duża forma geograficzna wilk arktycznego zamieszkująca wyspę Banksa i wyspę Wiktorii na obszarze Terytoriów Północno-Zachodnich. Smukły i długonogi z ciemniejszą sierścią na grzbiecie.
* wilka grenlandzkiego (C. l. a. orion) - jedna z form wilka arktycznego, prawdopodobnie wymarła, zamieszkiwał Grenlandię.
* wilka z wyspy Baffina (C. l. a. manningi) - najmniejszy spośród wilków arktycznych, zamieszkuje Ziemię Baffina.

Występowanie

Zajmuje obszary północnej Kanady, północno-zachodniej Grenlandii oraz wiele wysepek leżących pomiędzy nimi. Wilki arktyczne można badać i obserwować w całkowicie naturalnych warunkach, gdyż na tereny przez nie zasiedlane nie dotarła nigdy na dużą skalę ludzka cywilizacja. Dlatego wilk polarny jest jedynym podgatunkiem wilka, który przetrwał na całym obszarze pierwotnego występowania. Obecnie niezagrożony.

Tryb życia

Żyje w zhierarchizowanych watahach do 30 osobników. Stadem przewodzi najwyższy rangą samiec, a jego partnerka ma prawie taką samą pozycję. Reszta wilków podporządkowuje się przywódcom i wytwarza własną hierarchię. W trakcie polowania i karmienia młodych współpracują wszystkie dorosłe zwierzęta. Poluje na renifery, zające i inną zwierzynę. Kiedy wilki atakują woły piżmowe, a te ustawione są w okręgu, chroniąc cielęta potężnymi rogami, drapieżniki rozpoczynają wojnę nerwów i koncentrują się na rozerwaniu kręgu. Biegając naokoło, wilki zmuszają woły do zmiany pozycji tak, aby te mogły mieć na oku agresorów. Często jednak taka taktyka nie pomaga drapieżnikom, ale jeśli dopisze im szczęście, woły nie wytrzymują nerwowo i rozbiegają się. Wtedy wilki rozpoczynają pościg i próbują odizolować młode lub słabe zwierzęta. Kiedy drapieżnik wgryzie się w ofiarę, inne śpieszą mu na pomoc i wspólnie powalają woła.

Dane

• Długość: 100-150 cm
• Masa ciała: do 80 kg
• Długość życia: ok. 7 lat
• Długość ciąży: 61-63 dni
• Liczba młodych: 4-5

 Wilk szary (Canis lupus) wytworzył 26 podgatunków (lub więcej).

 

Wilk Szary